Các biến chứng viêm xoang thường gặp Leave a comment

BS.CKII Trần Thị Thúy Hằng – Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho biết, viêm xoang thường gặp do vi khuẩn, virus, nấm hoặc tác nhân dị ứng gây ra, thường gặp vào mùa mưa do thời tiết ẩm ướt tạo điều kiện cho cho các vi sinh vật gây hại phát triển mạnh. Viêm xoang gồm viêm xoang cấp tính, khởi phát đột ngột kéo dài 1-2 tuần và viêm xoang mạn tính kéo dài trên 6 tuần.

Thông thường viêm xoang gây nghẹt mũi, chảy mũi, đau nhức vùng mặt và bao quanh hốc mắt, khiến người bệnh khó chịu, mệt mỏi. Tuy nhiên, viêm xoang kéo dài xuất hiện biến chứng có thể để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng. Trong đó, các biến chứng viêm xoang ở nội sọ có thể dẫn đến di chứng suốt đời hoặc nguy cơ tử vong.

Các biến chứng của viêm xoang ảnh hưởng đến nhiều vị trí ở đầu mặt, dưới đây là một số loại thường gặp.

Biến chứng bệnh viêm xoang ở mắt

Theo bác sĩ Hằng, biến chứng thường gặp nhất của bệnh viêm xoang là tình trạng viêm nhiễm lan rộng đến hốc mắt và các cấu trúc liên quan của mắt. Khi xuất hiện bất kỳ vết sưng, đỏ hoặc thay đổi thị lực, người bệnh nên đến bệnh viện thăm khám và điều trị. Bởi vì nhiễm trùng có thể liên quan đến các mô mềm (viêm mô tế bào) hoặc hình thành áp xe trong hốc mắt. Trong số các biến chứng mắt hiếm gặp đáng lo ngại là hình thành cục máu đông trong các mạch máu sau mắt, có thể dẫn đến suy giảm thị lực vĩnh viễn hoặc mù lòa.

Các biến chứng viêm xoang ở mắt như áp xe mi mắt gây ra các triệu chứng mí mắt sưng to, tấy đỏ, nóng kèm đau nhức và chứa đầy dịch mủ. Dịch mủ sẽ vỡ sau 4-5 ngày, sau khi vết thương lành sẽ để lại một vết sẹo lớn. Nhiễm trùng xoang lan lên ống lệ có thể gây viêm túi lệ và áp xe; thường có các triệu chứng đau, đỏ mắt và phù nề quanh túi lệ.

Viêm tấy tổ chức hốc mắt với các triệu chứng thường thấy là sốt, mệt mỏi, hạn chế vận nhãn, lồi mắt và thị lực giảm; nhức ở mi mắt, phù mi, biến đổi màu sắc da mi. Viêm tổ chức hốc mắt có thể dẫn đến biến chứng giảm thị lực, bệnh lý thị thần kinh và các biến chứng nội sọ nguy hiểm như viêm màng não, áp xe não… Viêm dây thần kinh thị giác sau nhãn cầu thường có các triệu chứng đau nhức mắt kéo dài khoảng một tháng, khi vận động nhãn cầu gây đau tăng, giảm thị lực tạm thời hoặc vĩnh viễn, khả năng nhận biết màu sắc cũng suy giảm.

Biến chứng nội sọ

Theo bác sĩ Hằng, nhiễm trùng xoang do vi khuẩn hoặc nấm có thể lan đến xương sọ (viêm tủy xương) hoặc vào não, gây viêm màng não hoặc áp xe trong não. Tuy tỷ lệ biến chứng nội sọ thấp, nhưng người bệnh không được chủ quan nhất là khi xuất hiện các dấu hiệu lú lẫn, buồn ngủ, đau đầu dữ dội hoặc cứng cổ.

Các biến chứng nội sọ của viêm xoang có thể dẫn đến di chứng suốt đời như liệt nửa người, suy giảm nhận thức, liệt dây thần kinh sọ, mất ngôn ngữ, động kinh, não úng thủy, suy giảm thị lực và mất thính giác. Một số trường hợp có thể tử vong do tăng áp lực nội sọ, thoát vị qua khe, lan truyền huyết khối, nhồi máu và nhiễm trùng huyết. Các biến chứng nội sọ thường gặp trong viêm xoang bao gồm viêm não, viêm màng não, áp xe não, não úng thủy.

Biến chứng viêm xoang ở tai

Biến chứng viêm xoang ở tai chủ yếu là tình trạng viêm tai giữa, dễ xảy ra ở trẻ em nhiều hơn do cấu tạo ống vòi tai nằm ngang và ngắn hơn. Khi nhiễm trùng mũi xoang không được kiểm soát tốt, các dịch mủ và tác nhân gây bệnh sẽ lan sang tai gây viêm tai giữa. Tình trạng viêm tai giữa nghiêm trọng có thể dẫn đến thủng màng nhĩ và nghe kém vĩnh viễn.

Biến chứng viêm xoang ở mạch máu

Huyết khối xoang tĩnh mạch hang là một biến chứng hiếm gặp của viêm xoang bướm hoặc xoang sàng. Các xoang hang dạng rỗng, thuộc nền sọ, có chức năng dẫn lưu máu từ các tĩnh mạch mặt. Khi bị nhiễm trùng, chúng thường có triệu chứng đau nhức, liệt vận nhãn, sụp mi, mất thị lực, phù gai thị và sốt cao lạnh run. Bác sĩ Hằng chia sẻ thêm, huyết khối xoang hang không được can thiệp có thể gây tỷ lệ tử vong 30% hoặc để lại di chứng vĩnh viễn bao gồm liệt vận nhãn, mù, yếu liệt do đột quỵ, suy tuyến yên.

Biến chứng viêm xoang ở thần kinh

Chèn ép dây thần kinh do các tổn thương trong xoang hang có thể dẫn đến liệt dây thần kinh vận nhãn, dây thần kinh khứu giác và thị giác. Các triệu chứng của biến chứng viêm xoang tác động lên xoang hang bao gồm phù nề kết mạc, đau đầu nghiêm trọng, có biểu hiện lác mắt.

Biến chứng viêm xoang ở xương

Viêm tủy xương là một biến chứng tiềm ẩn tại chỗ thường xảy ra nhất với viêm xoang trán. Viêm tủy xương của xương trán biểu hiện bằng một khối u sưng húp hoặc một áp xe dưới xương kèm với phù nề cục bộ trước xoang trán. Tình trạng này có thể dẫn đến hình thành một lỗ rò đến thành xương với sự kết tụ của xương hoại tử.

Biến chứng viêm xoang ở mũi

Biến chứng lệch vách ngăn mũi hoặc phì đại cuốn mũi có thể xảy ra từ sự hình thành của u nhầy xoang nếu viêm xoang mạn tính không được điều trị. U nhầy xoang có thể phát triển, gây áp lực lên xoang và các cấu trúc lân cận khiến cho việc thoát dịch của xoang trở nên khó khăn hơn. Sự tắc nghẽn này sẽ làm cho nhiễm trùng xoang tăng nặng hơn.

Biến chứng toàn thân

Viêm xoang có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết và suy đa hệ cơ quan do máu và các hệ cơ quan khác nhau trong cơ thể. Các báo cáo về nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi đã được ghi nhận ở một số bệnh nhân viêm xoang.

Bác sĩ Hằng cho biết, cấu trúc xoang thông với tai, mũi, mắt, sọ não, do đó, khi các xoang bị viêm không được kiểm soát tốt, nhiễm trùng sẽ dễ lây lan sang các vùng lân cận. Nhiễm trùng xâm lấn có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng tới thị lực, thính lực, thần kinh và đe dọa tính mạng, nhất là ở trẻ em. Do đó, bất cứ ai bị viêm xoang cũng nên điều trị triệt để từ lúc chưa xuất hiện biến chứng.

Biến chứng xảy ra khiến cho việc chẩn đoán và điều trị rất phức tạp, tốn kém do liên quan tới nhiều vị trí nguy hiểm trong sọ não. Bác sĩ Hằng khuyến nghị người bệnh cần đặc biệt chú ý tới các biểu hiện sau đây như mắt hoặc hốc mắt đỏ và sưng tấy, đau khi cử động mắt, thay đổi tầm nhìn, sụp mí mắt, đau đầu dữ dội, co giật, lú lẫn… và tới bệnh viện ngay. Bởi vì đây là các biểu hiện từ biến chứng viêm xoang nghiêm trọng, không thể trì hoãn điều trị.

Nguyên Phương