Cách giảm nguy cơ tái hẹp mạch vành sau đặt stent Leave a comment

Trả lời:

Từ năm 1989-2000, các công ty chỉ phát minh ra stent không phủ thuốc, tỷ lệ tái hẹp trong stent tại thời điểm 12 tháng sau đặt stent là khoảng 20-40%. Từ năm 2000, với sự tiến bộ của khoa học, có nhiều loại stent phủ thuốc, chống tái hẹp của nhiều công ty ra đời thì tỷ lệ tái hẹp giảm xuống còn 5-10%. Hiện nay, đa số các trường hợp hẹp mạch vành đều đặt stent phủ thuốc.

Khi bị tái hẹp trong stent, bệnh nhân có thể đau ngực giống lần đầu, lúc chưa đặt stent. Để điều trị, bác sĩ sẽ nong bằng bóng phủ thuốc đối với tái hẹp ngắn (thuốc phủ trên mặt của bóng) hoặc đặt thêm stent phủ thuốc thứ 2, đối với tái hẹp dài, lan tỏa (stent mới lồng trong stent cũ) ép mô sẹo ra ngoài, lòng mạch rộng ra. Điều quan trọng là lựa chọn thuốc chống tái hẹp khác loại với thuốc của stent cũ, giảm nguy cơ tái hẹp thêm lần nữa. Tỷ lệ thành công ở lần tái nong mạch vành này đạt khoảng 95%, có 5% nguy cơ tái hẹp lần nữa. Nếu tình trạng tái hẹp xảy ra sau nhiều lần nong, phẫu thuật mổ bắc cầu được chỉ định.

Để giảm thiểu nguy cơ tái hẹp trong stent, sự hẹp tiến triển của các mạch khác, người bệnh cần duy trì lối sống lành mạnh, tái khám đều đặn. Mỗi người duy trì chế độ ăn giàu chất béo tốt (như dầu ô liu, quả bơ, mỡ cá, các loại hạt…); hạn chế thực phẩm chứa chất béo xấu, chất béo trung tính (thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh…); kiểm soát các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu; giữ cân nặng ổn định (BMI trong khoảng 18,5 – 22,9); uống thuốc đầy đủ, đúng liều lượng theo đơn của bác sĩ, không tự ý bỏ thuốc khi thấy triệu chứng bệnh cải thiện.

Người bệnh bỏ thuốc lá. Đây là tác nhân gây xơ vữa động mạch – căn nguyên gây tắc hẹp mạch vành. Mỗi người tập thể dục thường xuyên, tối thiểu 30 phút/ngày, 150 phút/tuần, khám sức khỏe tim mạch định kỳ theo lời dặn của bác sĩ.

Có 2 loại stent kim loại chính: stent không phủ thuốc, stent phủ thuốc. Cả 2 loại này làm bằng thép không gỉ hoặc hợp kim Cobalt Chromium. Chúng chỉ khác nhau là lớp thuốc chống tái hẹp, phủ lên mặt ngoài của stent. Các nhà khoa học nghiên cứu chế tạo ra stent tự tiêu với khung làm bằng hợp chất hữu cơ, nhưng chưa được dùng phổ biến.

Sau khi đặt vào lòng mạch vành, stent giống như một cái lò xo nhỏ, áp sát, nâng đỡ thành mạch, lòng mạch vành sẽ rộng ra. Sau 12 tháng là quá trình lành sẹo của mạch vành. Các tế bào nội mạc sẽ tăng sinh, mọc bò lên, phủ kín khung hợp kim này. Khung stent tồn tại vĩnh viễn giữa thành mạch máu. Lớp thuốc phủ bên ngoài được giải phóng dần dần, giúp giảm sự tăng sinh, giảm sự lành sẹo quá mức tại vị trí đặt stent.

Sau 12 tháng, nếu quá trình làm lành vết thương tạo thành sẹo lồi gây hẹp lòng mạch vành hơn 50% gọi là tái hẹp trong stent. Nếu tế bào nội mạc chỉ mọc phủ lên stent một lớp mỏng, gây hẹp < 50% lòng mạch gọi là không tái hẹp. Người bệnh có thể chung sống với stent suốt đời, không cần thay stent mới. Khung stent rất mỏng, không ảnh hưởng đến việc chụp cộng hưởng từ cho bệnh nhân sau này.

BS.CKII Huỳnh Ngọc Long
Giám đốc Trung tâm Can thiệp mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM