Máy triệu đô chẩn đoán ung thư ngừng hoạt động do hết thuốc phóng xạ Leave a comment

Bà Thanh 65 tuổi, điều trị tại Bệnh viện Ung bướu TP HCM, xuất hiện nhiều hạch gần khối ung thư thực quản. Bác sĩ chỉ định chụp PET/CT xác định tính chất của hạch có phải là di căn hay không để có hướng điều trị phù hợp. Bà liên hệ Bệnh viện Quân y 175, được thông báo chưa có thuốc phóng xạ để chụp. Vài ngày trước bà đến Bệnh viện Chợ Rẫy, nhân viên y tế cho biết bà có thể ghi tên vào danh sách đăng ký và chờ khoảng một tháng vì bệnh nhân đông. Nếu không đợi, bà và rất nhiều bệnh nhân khác chỉ còn phương án ra Đà Nẵng hoặc Hà Nội để thực hiện.

PET/CT là phương tiện chẩn đoán, theo dõi, điều trị nhiều bệnh lý, đặc biệt là phát hiện sớm ung thư nhờ sử dụng thuốc phóng xạ 18F-FDG. Trong khi các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác thường chỉ áp dụng ở một vùng cơ thể, PET/CT có thể khảo sát toàn thân, giúp chẩn đoán bệnh ở mức độ tế bào, mức độ phân tử và có độ nhạy, độ đặc hiệu, độ chính xác cao, có khả năng phát hiện tổn thương và bệnh lý ở giai đoạn rất sớm. Giá một lần chụp dao động khoảng 25-27 triệu đồng. Đây là loại máy hiện đại nhất, nhạy hơn cả CT, chi phí đầu tư rất cao lên đến hàng triệu USD.

Bác sĩ Phạm Xuân Dũng, Giám đốc Bệnh viện Ung bướu TP HCM, cho biết bệnh viện triển khai hệ thống máy PET/CT từ đầu năm 2020 nhưng hơn nửa năm nay ngưng hoạt động do thiếu thuốc phóng xạ. Trước đây, thuốc do một công ty cung cấp, sau đó do vướng các thủ tục nên bị gián đoạn. Sở Y tế TP HCM đã gửi công văn đến Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế, được hướng dẫn liên hệ Bệnh viện Chợ Rẫy để mua thuốc. Hiện, Ung bướu chờ phản hồi của Chợ Rẫy.

“Máy PET/CT là máy thuê, chụp ca nào trả tiền cho nhà đầu tư ca đó nên bệnh viện không thiệt hại, nhưng người bệnh ung thư bị thiệt thòi, ảnh hưởng lớn khi không có nó”, bác sĩ Dũng nói và cho biết thêm “bệnh viện sắp được bàn giao thêm một máy từ nguồn ngân sách nhà nước, nếu không có nguồn cung ứng thuốc thì sẽ kẹt cả hai máy”.

Theo bác sĩ Dũng, trước đây mỗi tuần bệnh viện chụp PET/CT khoảng 10-20 trường hợp. Đây là kỹ thuật hiện đại, đắt tiền, bác sĩ chỉ định rất chặt chẽ, lựa chọn những trường hợp nào thật sự cần thiết mới yêu cầu thực hiện. Có những trường hợp bệnh nhân chụp CT không phát hiện ung thư trong khi có những triệu chứng đặc hiệu, chỉ chụp PET/CT mới cho kết quả chính xác, giúp bác sĩ chỉ định điều trị kịp thời và phù hợp.

Bệnh viện Nhân dân 115 từng lắp đặt hệ thống máy chụp PET/CT, tuy nhiên máy ngưng hoạt động từ năm 2018 đến nay cũng do thiếu thuốc phóng xạ.

Như vậy, trong 4 nơi trang bị hệ thống máy này tại TP HCM, chỉ còn máy ở Bệnh viện Chợ Rẫy duy trì hoạt động nhờ hệ thống sản xuất thuốc phóng xạ 18F-FDG đặt tại bệnh viện này. Tuy nhiên, do bệnh nhân từ các nơi dồn về đông trong khi mỗi ngày máy chỉ có thể chụp khoảng 10 ca, chưa kể thỉnh thoảng phải ngưng hoạt động để bảo trì máy nên Chợ Rẫy bị quá tải, không đáp ứng kịp nhu cầu bệnh nhân. Trong danh sách chờ chụp, ngoài những nơi máy ngưng hoạt động, còn rất nhiều bệnh nhân từ các bệnh viện điều trị ung bướu khác như Phạm Ngọc Thạch, Đại học Y dược, Bệnh viện TP Thủ Đức…

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết Bộ Y tế đã cho phép và bệnh viện sẽ chia sẻ nguồn thuốc phóng xạ với Quân y 175, Ung bướu TP HCM để phục vụ người bệnh. Tuy nhiên, công suất lò thuốc phóng xạ của Bệnh viện Chợ Rẫy hiện không thể mở rộng thêm, trong khi nhu cầu sử dụng ngày càng tăng cao nên chưa thể đáp ứng kịp.

Năm 2019, nhiều bệnh nhân từ TP HCM từng phải ra Hà Nội, Đà Nẵng chụp PET/CT vì lò thuốc phóng xạ cung cấp cho toàn TP HCM đặt tại Bệnh viện Chợ Rẫy bị hỏng, phải gửi sang Mỹ sửa chữa. Do thuốc phóng xạ sản xuất ra có thời gian rất ngắn, phải sử dụng trong khoảng 6-8 tiếng, nên các bệnh viện không thể chuyển thuốc từ các tỉnh thành xa đến thay thế.

Các bác sĩ kỳ vọng trong tương lai TP HCM có thêm lò sản xuất thuốc phóng xạ để các bệnh viện có thể hỗ trợ nhau khi có sự cố, cũng như phát triển nhiều cơ sở chụp PET/CT do nhu cầu bệnh nhân ngày càng cao.

Lê Phương