Nguy cơ bị cắt cụt chi do hút thuốc lá 30 năm Leave a comment

Cơn đau thường xuất hiện buổi sáng hoặc khi đi lại, cách vài tiếng lại đau. Ông thăm khám tại nhiều bệnh viện, được kê thuốc, đắp cao nhung không có tác dụng. Gần đây, ngón chân sưng tím, nhức, mưng mủ, ông đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội) kiểm tra. Bác sĩ chẩn đoán thiếu máu mạn tính chi dưới, cần can thiệp nội mạch tránh nguy cơ cắt cụt chi.

Ngày 11/7, bác sĩ Lê Nhật Tiên, Phó trưởng khoa Nội, Can thiệp Tim mạch và Hô hấp, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cho biết bệnh nhân bị tắc hai mạch máu nhỏ ở chân, ngón chân có dấu hiệu sớm của hoại tử. Nguyên nhân do tình trạng xơ vữa mạch máu, hậu quả của việc hút thuốc lá hơn 30 năm.

Bệnh nhân được chỉ định can thiệp mạch tắc kết hợp điều trị nội khoa tối thiểu 6 tháng để ổn định xơ vữa, kiểm soát lipid máu, đồng thời bỏ thuốc lá để sớm bình phục.

Cũng xuất hiện cơn đau cách hồi khi đi lại, bệnh nhân nam 74 tuổi đến bệnh viện kiểm tra. Người bệnh có tiền sử thiếu máu, huyết áp cao, máu nhiễm mỡ. Bác sĩ chẩn đoán bệnh ở giai đoạn ba, lúc này chân bệnh nhân đã teo nhỏ, viêm ửng đỏ, tắc mạch máu từ trên bẹn xuống, tình trạng nặng nề.

Trung bình mỗi ngày, khoa tiếp nhận 10-15 người đến khám. Hầu hết bệnh nhân đến khi đã ở giai đoạn muộn, có biểu hiện đau liên tục, sưng tím, mưng mủ thậm chí hoại tử chi.

Thiếu máu mạn tính chi dưới (hay bệnh động mạch chi dưới mạn tính) là tình trạng động mạch chủ và các động mạch ở chi dưới bị hẹp hoặc tắc, gây cản trở lưu thông máu đến các cơ quan như cơ và bộ phận liên quan khác như dây thần kinh, da… ở phía hạ lưu. Điều này dẫn đến sự chuyển hóa yếm khí và sinh ra nhiều acid lactic, gây đau nhức chân khi vận động.

Đây là nhóm bệnh phổ biến tại nước ta nhưng ít người để ý hoặc lầm tưởng với các bệnh về xương khớp, tĩnh mạch, thần kinh cột sống. Người bệnh chỉ đến bệnh viện khi ngón chân đã sưng tím, hoại tử và phải cắt cụt chi.

Ở giai đoạn sớm, bệnh biểu hiện bằng những cơn đau cách hồi, đau khi đi lại, dừng lại nghỉ sẽ đỡ đau và lại đau khi tiếp tục đi. Ở giai đoạn nặng, bệnh nhân chỉ đi được quãng đường ngắn, phải nghỉ mới đi lại tiếp được, kèm đau nhức chi dưới liên tục. Lâu dần, phần bàn chân bị loét, nhiễm trùng, hoại tử,…

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, chủ yếu là do xơ vữa mạch máu làm giảm lưu lượng máu xuống chân, đái tháo đường, người mắc các bệnh chuyển hóa như béo phì, rối loạn lipid máu, người ít vận động ngồi tĩnh tại nhiều, người nghiện thuốc lá.

PGS.TS Nguyễn Hữu Ước, Giám đốc Trung tâm Tim mạch và Lồng ngực, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết bệnh thường hay gặp ở bệnh nhân cao tuổi, tiểu đường, tăng huyết áp, hút thuốc lá, thuốc lào nhiều năm. Trong đó, nguy cơ tắc động mạch chi dưới với người hút thuốc lá cao gấp hai đến 6 lần người bình thường; người tiểu đường thì nguy cơ gấp hai đến 4 lần.

Theo số liệu nghiên cứu năm 2015, trên thế giới có khoảng 200 triệu người bị bệnh thiếu máu chi dưới. Hơn 20% người trên 70 tuổi sẽ bị tắc động mạch chi dưới. Khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, 20% bệnh nhân phải cắt cụt chi. Bệnh ngày càng trẻ hóa do lối sống, dinh dưỡng, vận động,…

Để điều trị, người bệnh được phẫu thuật, can thiệp nội mạch và điều trị nội khoa. Trong đó, can thiệp nội mạch ngày càng chiếm ưu thế, ít xâm lấn, có thể can thiệp vào mạch máu nhỏ, thời gian nằm viện ngắn. Bệnh động mạch chi dưới mạn tính ít gây tử vong nhưng nó có thể gây tàn phế, giảm chất lượng cuộc sống do phải cắt cụt chi.

“Do đó, bác sĩ luôn cố gắng bảo tồn chi tối đa, giúp cải thiện chất lượng sống của người bệnh”, bác sĩ Tiên nói.

Tắc động mạch chi dưới mạn tính là một bệnh lý tiến triển dai dẳng và theo từng giai đoạn, tỷ lệ tái phát cao. Người bệnh phải điều trị nội khoa lâu dài để kiểm soát bệnh huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu đồng thời thay đổi lối sống, bỏ thuốc lá, tập luyện thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng lý tưởng… để cải thiện sức khỏe.

Khi có dấu hiệu đau cách hồi, đau không thể đi lại, sưng tím ngón chân,… bệnh nhân cần đi kiểm tra để giảm thiểu biến chứng do tắc động mạch hay cắt cụt chi, tàn phế suốt đời.

Ngày 30/7, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức sẽ tổ chức chương trình khám và tư vấn miễn phí cho bệnh nhân. Người dân sẽ được siêu âm doppler mạch máu chi dưới miễn phí để chẩn đoán bệnh, đăng ký trực tiếp qua tổng đài 19001902.

Thùy An