Nguyên nhân gây bệnh viêm gan bí ẩn ở trẻ Leave a comment

Cuối tháng 3, các bác sĩ tại Bệnh viện Hoàng gia Nhi ở Glasgow chìm trong cảm giác bất an. Chỉ ba tuần, 5 trẻ nhỏ khỏe mạnh mắc bệnh viêm gan nặng. Họ hiếm khi tiếp nhận nhiều ca bệnh nghiêm trọng như vậy trong một năm.

Trẻ từ ba đến 5 tuổi bị nôn mửa, hôn mê, vàng da và mắt – dấu hiệu chắc chắn cho thấy gan đã tổn thương.

Các bác sĩ đa khoa đã ghi lại mức độ nghiêm trọng của bệnh nhân trong một bản báo cáo, gọi đây là những trường hợp “đáng chú ý”. Ba trẻ được chuyển đến đơn vị chăm sóc đặc biệt ở Anh, trong đó một em cần ghép gan khẩn cấp.

Hàng loạt các ca viêm gan bí ẩn gióng lên hồi chuông cảnh báo đối với các chuyên gia. Đến 31/3, nhóm nghiên cứu thông báo tình trạng này cho Cơ quan Y tế Công cộng Scotland. Khi mối quan tâm và sự tò mò tăng lên, virus bắt đầu xuất hiện tại các nước khác ngoài Scotland.

Ở Alabama, Mỹ, các bác sĩ nhi khoa tháng 11 năm ngoái ghi nhận 5 trẻ em dưới 10 tuổi mắc bệnh viêm gan bất thường. Kể từ đó đến nay, giới chức bang báo cáo thêm 4 bệnh nhân khác. Anh có 79 ca nhiễm trong 4 tháng đầu năm. Israel đã phát hiện 12 trường hợp. 9 nước EU cũng báo cáo 30 ca.

Alan Raine là một bệnh nhi nhiễm viêm gan cách đây 6 tuần. “Tôi cảm giác con gái nhỏ đang chết dần ngay trước mặt mình”, Lola-Rose, mẹ của em, cho biết.

Cô bé được chỉ định ghép gan khẩn cấp hai tuần trước, đang điều trị phục hồi tại Bệnh viện King’s College London.

“Tôi không nghĩ rằng mọi thứ đã xong xuôi, tất cả diễn ra quá nhanh. Trước đó, con bé vẫn bụ bẫm, rồi con phải nhập viện đột ngột. Sau đó, con bé hôn mê vì suy gan cấp tính. Tôi khóc khi biết rằng mình là người hiến tạng phù hợp, là cơ hội cuối cùng cứu sống con bé”, ông Raine, cha của Alan nói.

Các chuyên gia toàn cầu đang chạy đua để giải mã các bí ẩn đằng sau các ca viêm gan bất thường, tìm kiếm bệnh nhân nhiễm trùng tiềm ẩn và phân tích hệ thống miễn dịch, di truyền, chế độ ăn uống và hoạt động gần đây của trẻ. Trong báo cáo của Eurosurveillance về các trường hợp đầu tiên tại Scotland công bố ngày 14/4, bệnh nhi không có điểm chung nổi bật. Hơn một nửa là nữ, tất cả đều da trắng và không sống tại những vùng tương đồng nhau.

Cơ quan An ninh Y tế Anh (UKHSA) dự kiến báo cáo thêm dữ liệu trong hai tuần tới. Các nhà khoa học phải trả lời hai câu hỏi lớn: Điều gì gây ra đợt viêm gan và virus có thể lây lan xa đến đâu?

Theo các chuyên gia, viêm gan có thể do nhiều vấn đề gây ra, như virus, độc tố, nấm, tổn thương do uống rượu. Trên thế giới, có đến 20% số ca viêm gan không thể xác định nguyên nhân.

Tuy nhiên, quy mô đợt bùng phát bí ẩn hiện tại khiến các nhà khoa học bối rối. Không bệnh nhân nào nhiễm các chủng viêm gan thông thường như A, B, C, D hoặc E. Virus khác như cytomegalovirus (CMV), gây mụn rộp và thủy đậu, và virus Epstein-Barr, gây sốt tuyến cũng bị loại trừ.

Giáo sư Deirdre Kelly, chuyên gia về gan nhi tại Bệnh viện Phụ nữ và Trẻ em Birmingham, là người thiết lập mạng lưới ghép gan của Anh khoảng ba thập kỷ trước. Đầu tháng 4, khi đang đi du lịch tại Pháp, bà nhận được cuộc gọi từ UKHSA về các bệnh nhân viêm gan bất thường.

“Chúng tôi vẫn thường thấy vài ca viêm gan nặng mà không rõ nguyên nhân, đỉnh điểm là vào mùa xuân, cho thấy chúng liên quan đến một loại virus. Nhưng số bệnh nhân năm nay tăng đột biến. Vào năm 2018, từ tháng 1 đến tháng 4 có 6 trường hợp. Cũng trong khoảng thời gian đó, năm nay chúng tôi tiếp nhận 40 em”, bà nói.

Hiện các chuyên gia nghi ngờ adenovirus là nguyên nhân gây bệnh. 77% ca nhiễm ở Anh xét nghiệm dương tính với adenovirus.

Đây là loại virus cực kỳ phổ biến, đặc biệt là ở trẻ em, nhưng chúng thường gây ra triệu chứng cảm lạnh hoặc viêm phổi. Chỉ vài ca nhiễm hiếm hoi bị suy giảm miễn dịch.

“Khả năng đây là dòng adenovirus bất thường hoặc đã đột biến”, giáo sư Kelly nói.

Giả thuyết khác là trẻ em nhạy cảm, yếu ớt trước virus hơn sau hai năm đại dịch, không thường xuyên tiếp xúc với các mầm bệnh thông thường.

Tuy nhiên, tại Đan Mạch, cả 4 ca viêm gan đều không nhiễm adenovirus, theo giáo sư Anders Koch, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại Viện Huyết thanh Statens.

“Chúng đã xem xét và không thấy dấu hiệu của adenovirus. Vì vậy, tình hình tại Đan Mạch có thể khác ở Anh”, ông nói.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh châu Âu (ECDC), chỉ 7 trong số 30 trường hợp ở lục địa này dương tính adenovirus, ba em mắc Covid-19. Một số nhiễm virus khác như rota và cúm.

“Tình hình trên toàn EU đã kéo dài kể từ Lễ Phục Sinh. Chúng tôi cập nhật thông tin hàng giờ”, Erika Duffell, chuyên gia về bệnh viêm gan của ECDC, cho biết.

Trong khi đó, bác sĩ tập trung điều trị cho các trẻ phải nhập viện. Bác sĩ nhận định hầu hết các em có triệu chứng nhẹ và tự khỏi. Họ nghi ngờ nhiều ca còn chưa được phát hiện vì các em phục hồi mà không cần can thiệp y tế. Chưa có ca tử vong, song một số em tiên lượng nghiêm trọng.

Điểm đặc biệt là bệnh nhi có vô số triệu chứng khác nhau, theo tiến sĩ Tassos Grammatikopoulos, chuyên gia tư vấn về gan nhi khoa, làm việc tại Bệnh viện King’s College ở London.

“Các biểu hiện có thể bắt đầu từ sốt, cảm thấy mệt mỏi, ăn uống không ngon miệng và đau bụng. Các em bị vàng da, lan từ mắt đến da”, ông nói.

Trong giai đoạn này, bác sĩ thường điều trị hỗ trợ, truyền dịch tĩnh mạch để quản lý chức năng thận, tiêm kháng sinh để không xảy ra tình trạng nhiễm trùng và vitamin để tăng cường dinh dưỡng. Các em cũng được sử dụng thuốc kháng virus và kháng nấm để giảm rủi ro từ các nguy cơ chưa xác định, điều trị adenovirus khi bệnh nhân có kết quả xét nghiệm dương tính.

Nếu tình trạng xấu đi và tổn thương lan rộng, bệnh nhi được chuyển đến khu vực đánh giá khẩn cấp tại trung tâm cấy ghép, được phẫu thuật nếu có thể. Đến nay, 8 trẻ đã được cấy ghép gan.

Tại khuôn viên của King’s College ở London, nơi bác sĩ Grammatikopoulos thực hiện khoảng 50 ca cấy ghép mỗi năm, ba bệnh nhân cũng trải qua phẫu thuật. Tất cả đang hồi phục tốt.

Thục Linh (Theo Telegraph)