Tinh trùng thế nào là bất thường? Leave a comment

Trong chẩn đoán vô sinh nam, tinh dịch đồ hầu như là bước đầu để bác sĩ sản khoa có thể đưa ra những nhận định ban đầu. Dựa trên kết quả phân tích tinh trùng, nam giới sẽ được chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

Tinh trùng bình thường là kết quả cho thấy tất cả các thông số về tinh binh trong tinh dịch đồ đều bình thường. Một vài chỉ số cho kết quả phân tích tinh dịch bình thường bao gồm:

– Thể tích tinh dịch: 1,5 ml trở lên (hoặc từ 1,4 đến 1,7 ml)

– Tổng số lượng tinh trùng: 39 triệu (hoặc dao động từ 33-46 triệu)

– Nồng độ tinh trùng: 15 triệu/mỗi ml (hoặc từ 12 đến 16 triệu/mỗi ml)

– Tổng nhu động: 40% trở lên (hoặc từ 38 đến 42%)

– Khả năng vận động tăng dần: 32% trở lên (hoặc từ 31 đến 34%)

– Khả năng sống sót: 58% trở lên (hoặc từ 55 đến 63%)

– Hình thái tinh trùng: 4% trở lên (hoặc từ 3 đến 4%)

Khi kết quả tinh dịch đồ của nam giới không đáp ứng một hoặc toàn bộ các chỉ số bên trên, tinh trùng được coi là bất thường, đó có thể là tình trạng:

Vô tinh

Vô tinh là khi không có tinh trùng trong tinh dịch. Đây là một dạng vô sinh nam nghiêm trọng. Tình trạng này không thể nhận biết thông qua các phương pháp khám lâm sàng và được chẩn đoán chủ yếu qua kết quả phân tích tinh dịch.

Các nguyên nhân phổ biến nhất của vô tinh bao gồm: dị tật bẩm sinh đường sinh dục nam, rối loạn di truyền, sự tắc nghẽn của các ống dẫn tinh,… Ngoài ra, một số bệnh truyền nhiễm lây truyền qua đường tình dục (STIs) nếu không được điều trị có thể gây ra chứng vô tinh. Vô tinh cũng có thể là biến chứng của việc điều trị ung thư tinh hoàn. Một số nguyên nhân ít xảy ra khác là do mất cân bằng nội tiết tố, rối loạn chức năng tình dục hoặc viêm tinh hoàn do quai bị.

Cực khoái khô

Đây là tình trạng không xuất tinh và không có tinh trùng. Nam giới có thể đạt cực khoái nhưng không xuất tinh do đó, hiện tượng này còn được gọi là “cực khoái khô”.

Cực khoái khô có thể do một số nguyên nhân bao gồm xuất tinh ngược, rối loạn di truyền, bất thường bẩm sinh trong cấu trúc đường sinh sản, mất cân bằng nội tiết tố, tiểu đường, biến chứng sau điều trị ung thư tinh hoàn sau hoặc rối loạn chức năng tình dục nghiêm trọng.

Khả năng sinh sản của nam giới bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi chứng cực khoái khô. Tuy nhiên, những người này vẫn có thể có con nếu tình trạng này được điều trị hoặc sinh thiết tinh hoàn để lấy tinh trùng chưa trưởng thành từ tinh hoàn. Chúng sẽ được nuôi dưỡng trong phòng thí nghiệm đến giai đoạn trưởng thành để điều trị IVF-ICSI. Nếu những phương pháp trên thất bại, tìm kiếm người hiến tinh trùng có thể được bác sĩ sản khoa khuyến nghị.

Tinh dịch ít

Tinh dịch ít là khi tổng lượng xuất tinh thấp hoặc ít hơn 1,5 ml dung dịch. Tinh dịch ít có thể do nhiều nguyên nhân, nhưng phổ biến nhất là do xuất tinh ngược dòng. Đây là tình trạng tinh dịch đi ngược vào bàng quang thay vì đi ra ngoài theo đường niệu đạo.

Mật độ tinh trùng thấp

Là khi số lượng tinh trùng thấp hơn bình thường được phân theo nhiều mức độ: nhẹ, trung bình, nặng hoặc nghiêm trọng. Mật độ tinh trùng thấp mức độ nặng đôi khi được gọi là thiểu tinh. Thông thường, số lượng tinh trùng thấp cũng kéo theo các vấn đề về sự di chuyển của tinh trùng và hình dạng của tinh trùng.

Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra số lượng tinh trùng thấp, bao gồm: bệnh celiac, tác dụng phụ của thuốc, rối loạn di truyền, sự mất cân bằng nội tiết tố, tinh hoàn ẩn hoặc các bệnh lý nhiễm trùng ở cơ quan sinh sản,… Ngoài ra, điều kiện môi trường sống, công việc hay thói quen sinh hoạt cũng có thể làm cho số lượng tinh trùng ít: nhiệt độ ở bìu (tinh hoàn) quá cao do tắm nước nóng thường xuyên hay công việc thường tiếp xúc với hóa chất độc hại, hút thuốc, béo phì,… cũng có thể làm giảm số lượng tinh trùng. Trong trường hợp không thể tìm ra nguyên nhân được gọi là thiểu tinh vô căn.

Đây là lý do phổ biến nhất gây vô sinh ở nam giới. Họ sẽ mất nhiều thời gian hơn để có thai hoặc cần đến các phương pháp hỗ trị điều trị sinh sản.

Suy nhược tinh trùng

Suy nhược tinh trùng là khi phần lớn tinh trùng di chuyển không bình thường. Tinh trùng bình thường phải di chuyển theo đường thẳng hoặc theo vòng tròn. Khả năng di chuyển của tinh trùng kém thường đi kèm với số lượng tinh trùng thấp. Các nguyên nhân gây ra số lượng tinh trùng thấp cũng có thể dẫn đến chứng suy nhược tinh trùng: sử dụng quá nhiều rượu bia, phơi nhiễm chất độc, dinh dưỡng kém,…

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khả năng di chuyển của tinh trùng được coi là thước đo khả năng sinh sản của nam giới. Kết quả công bố cho thấy, người có dưới 5 triệu tinh trùng di động được coi là vô sinh nam nặng; 5- 20 triệu tinh trùng là vô sinh trung bình và hơn 20 triệu tinh trùng di chuyển được coi là bình thường.

Tinh trùng dị dạng

Đây là tình trạng một phần lớn tinh trùng của nam giới có hình dạng bất thường. Tinh trùng bình thường có phần đầu hình bầu dục, đuôi dài. Tinh trùng bất thường sẽ có đặc điểm phần đầu và đuôi bị dị dạng.

Hình dạng tinh trùng cũng ảnh hưởng đến khả năng di chuyển hoặc bơi của tinh trùng. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi tinh trùng dị dạng thường đi cùng với di chuyển hoặc bơi kém. Đây cũng là nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới. Hình thái tinh trùng kém có thể do nhiều nguyên nhân trong đó đột biến di truyền là phổ biến nhất.

Thiểu nhược quái tinh

Thiểu nhược quái tinh (OAT) là tình trạng tất cả các chỉ số của tinh trùng bao gồm số lượng, khả năng di chuyển và hình dạng đều bất thường. Đây là nguyên nhân phổ biến của vô sinh nam. OAT có thể nhẹ, trung bình hoặc nặng. Tùy vào mức độ nghiêm trọng các bác sĩ sẽ quyết định phương pháp điều trị và tiên lượng.

Tinh trùng hoại tử

Đây là tình trạng tất cả các tinh trùng trong tinh dịch đều chết. Tinh trùng hoại tử thường hiếm gặp. Hiện tại, nguyên nhân của tinh trùng hoại tử chưa được xác định. Các lựa chọn điều trị liên quan đến tình trạng liên quan đến sức khỏe của tinh trùng đều không phù hợp. Đôi khi phương pháp sinh thiết tinh hoàn với IVF-ICSI sẽ là một lựa chọn hiệu quả. Trong quy trình này, bác sĩ sẽ chọn lọc ra các tế bào tinh trùng chưa trưởng thành (nhưng có thể sống được) từ tinh hoàn và nuôi chúng trong phòng thí nghiệm. Sau đó các tế bào trưởng thành sẽ được sử dụng cho IVF-ICSI.

Tăng bạch cầu trong tinh dịch

Đây là tình trạng một số lượng lớn các tế bào bạch cầu xuất hiện trong tinh dịch. Đây còn được gọi là tình trạng mủ tinh dịch. Với chứng tăng bạch cầu, tinh trùng không hẳn là bất thường, nhưng tinh dịch có thể có một số vấn đề nhất định. Số lượng tế bào bạch cầu cao có thể dẫn đến tổn thương tinh trùng và làm giảm khả năng sinh sản. Đây là dấu hiệu cho thấy người bệnh đang bị nhiễm trùng hoặc mắc một bệnh tự miễn nào đó.

Phân tích tinh dịch có thể tìm ra nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới. Sau khi thực hiện xét nghiệm bổ sung, bác sĩ có thể đề nghị điều trị để cải thiện sức khỏe tinh dịch hoặc đề xuất các phương pháp điều trị sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).

Bảo Bảo (Theo Very Well Family)